میگ ۲۹

تاریخچه
برنامهٔ ساخت هواپیمای میگ ۲۹ همانند سوخوی۲۷ به سال۱۹۶۹ بازمیگردد در آن زمان که شوروی برنامه FX ایالات متحده را زیر نظر داشت که به ساخت هواپیمای اف-۱۵ (F-۱۵ EAGLE) منجر گردید شوروی دریافت که هواپیماهای جدید ساخت آمریکا تا حد قابل توجهی دارای برتری نسبت به تمام هواپیماهی هواپیماهای شوروی هستند و از تکنولوژی پیشرفته تری نسبت به این کشور برخوردار هستند.

هواپیمای میگ ۲۱(MiG-۲۱ Fishbed) با وجود چالاکی زیاد و قدرت مانور خوب خود, در شب قادر به انجام ماموریت نبود و برد عملیاتی به نسبت کوتاهی داشت و همچنین از عدم توانایی استفاده از جنگ افزارهای گوناگون در حد قابل ملاحظه‌ای رنج میبرد. هواپیمای میگ۲۳ (MiG-۲۳ Flogger) که با هدف مقابله با هواپیمای اف۴ فانتوم (F-۴ Phantom II) طراحی و ساخته شده بود با وجود سرعت و برد عملیاتی مناسب و داشتن فضای کافی برای حمل سوخت و جنگ افزارهای مختلف ولی از قدرت مانور کمی دارد و در نبردهای داگفایت تا حد زیادی ناموفق نشان میداد چنین شد که شوروی به فکر ساخت یک هواپیما که ضمن داشتن چالاکی و قدرت مانور خوب دارای برد عملیاتی کافی و امکان استفاده از جنگ افزارهای گوناگون در حد خوبی را داشته باشد افتاد علاوه بر این موارد این هواپیما می‌بایست از سیستمهای آیونیوک پیشرفته برای رقابت با هواپیماهای ساخت امریکا هم استفاده میکرد.در واکنش به این نیاز ستاد فرماندهی شوروی درخواست ساخت هواپیما پشرفته تاکتیکی را ارائه داد و این درخواست را در طرح PFI (Perspektivnyi Frontovoi Istrebitel) که مخفف هواپیمای پیشرفته تاکتیکی به زبان روسی است را مطرح کرد. مشخصات خواسته برای این طرح از سوی شوروی تا حد زیادی افراطی و بلند پروازانه بود هواپیمای مورد درخواست آنان باید برد عملیاتی زیاد , قابلیت خوب برای نبردهای نزدیک , چالاکی و مانور عالی , دارای حداقل سرعت۲ ماخ , دارای قابلیت حمل تسلیحات سنگین , به همراه استفاده از آیرودینامیک پیشرفته که این مورد آخر توسط موسسه آیرودینامیک روسیه به همراهی شرکت سوخو در حال انجام مراحل تحقیقاتی بود.


در سال۱۹۷۱ شوروی تخمین زده بود طرح هواپیمای PFI یا همان هواپیمای پیشرفته تاکتیکی می‌بایست پر هزینه باشد و مانند طرح آمریکا برای ساخت هواپیمای جنگنده سبک وزن به مانند اف۱۶ (F-۱۶ Fighting Falcon) و اف۱۷(YF-۱۷ Cobra) بود و نیازهای مشابه را بر آورده می‌کرد.سپس به علت هزینه بالای طرح شوروی این طرح را به دو طرح مختلف تقسیم کرد طرحLPFI ساخت یک هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک وزن و طرح TPFI ساخت یک هواپیمای تاکتیکی سنگین وزن بود و تفاوت طرح PFI ابتدایی شوروی و طرح دوم PFI در تخصصی تر شدن آن بود. طرح کلی PFI هواپیمای پیشرفته تاکتیکی اولیه به دو طرح تخصصی تر تبدیل شد که در هر کدام به روی بعضی از مشخصات بیشتر از سایر مشخصات با توجه به هدف ساخت و نوع ماموریت تاکید شده بود. طرح هواپیمای تاکتیکی پیشرفته سبک وزن یا همان LPFI به شرکت میکویان سپرده شد و سرانجام به ساخت هواپیمای میگ۲۹ منجر شد و طرح هواپیمای پیشرفته تاکتیکی سنگین وزن و یا همان TPFI برای مقابله با هواپیمای اف۱۵ به شرکت سوخو سپرده شد که این طرح نیز با ساختن هواپیمای سوخو ۲۷ به پایان رسید.

طراحی هواپیمای LPFI با مشخصات جدید در سال۱۹۷۴ شروع گردید و به ساخت هواپیمای میگ۲۹ ای MiG-۲۹A)) منجر گردید اولین پرواز این هواپیما در ۶ اکتبر ۱۹۷۷ صورت گرفت.هواپیمای میگ۲۹ تنها یک ماه بعد از اولین پرواز خود در نوامبر ۱۹۷۷ ازسوی ماهواره‌های جاسوسی آمریکا مورد شناسایی قرار گرفت این هواپیما هنگامی که در مرکز آزمایش پرواز ژوکوفسکی(Zhukovsky) در نزدیکی شهرک رامنسکوی(Ramenskoye) حضور داشت مورد شناسایی قرار گرفت و ایالات متحده هواپیمایی با مشخصات شبیه به هواپیمای اف۱۷(YF-۱۷ Cobra) مشاهده کرد. میگ۲۵بی(MiG-۲۹B) با تاخیری که به دلیل حادثه در دو نمونه اولیه میگ۲۹ ای(MiG-۲۹A) بدلیل ایراد در موتورها بود در ژوئن سال۱۹۸۳ وارد خدمت شد و ناتو هواپیمای میگ۲۹ بی (MiG-۲۹B) را فالکروم ای(Fulcrum-A) نامگذاری کرد. به طور منطقی باید میگ ۲۹ A باید فالکروم ای(Fulcrum-A) نامیده میشد ولی بدلیل آنکه تا قبل از آن ناتو میگ۲۹ A (MiG-۲۹A) را مشاهده نکرده بود میگ۲۹بی را نمونه ابتدایی میگ فرض کرد و فالکروم ای(Fulcrum-A) نامگذاری کرد هواپیمای میگ۲۹ یا همان (Fulcrum-A) در مجموع به تعداد ۸۴۰ فروند تولید شد.اولین باری که هواپیمای میگ ۲۹ به در غرب به نمایش عمومی درآمد در جولای ۱۹۸۶ در فنلاند بود و بعد از آن در سپتامبر ۱۹۸۸ در نمایشگاه هوایی فارنبورو (Farnborough Air Show) در بریتانیا بود و غربیها تحت تاثیر قدرت زیاد و چالاکی این هواپیما قرار گرفتند. میگ ۲۹ در زمان شوروی مورد توجه این شوروی قرار داشتند اما بعد از شوروی با وجود مجهز شدن به سیستمهای آیونیکی پیشرفته و چند منظوره بودن و قابلیت حمل مخازن سوخت خارجی و امکانات گسترده دیگر مورد توجه روسیه قرار نگرفتند که این به دلیل سیاست نامناسب مسئولان شرکت میکویان نسبت به شرکت سوخو در شناخت خواست و تمایل مسئولان روسیه‌است با این وجود مسئولان شرکت میکویان با گسترش این هواپیما سعی در صادرات آن به خارج از کشور را دارند البته به نقل از منابع غیر رسمی دستیابی غرب به اطلاعات هواپیمای میگ۲۹ از دلایل مهم این تصمیم از جانب مقامات روسیه است.

هواپیمای میگ۲۹ در حال حاضر تحت پروژه‌های مختلف توسعه و بهینه سازی قرار دارد و آخرین نمونه‌های این هواپیما میگ۲۹ اس ام تی (MiG-۲۹SMT) و میگ۲۹ام ۲(MiG-۲۹ M۲) هستند.نمونه جدید ناو نشین هواپیمای با نام میگ۲۹ کی(MIG-۲۹K) برای استفاده در نیروی دریایی هند که به تازگی ناوهواپیمابر دریاسالار گورشکوف را از روسیه خریداری کرده در حال تولید است.


[ویرایش] سوابق عملیاتی
میگ۲۹ در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار به صورت عمومی در فنلاند به نمایش در آمد. سپس دو فروند از این هواپیما در ۱۹۸۸ در نمایش هوایی فارنبورگ که در انگلستان برگزار می‌شد به نمایش عمومی در آمدند. پس از این ماجرا در ۱۹۸۹ نمایش هوایی پاریس برای دومین بار در طول تاریخ از ۱۹۳۰ تا آن زمان جنگنده‌های شوروی را نشان داد با دیدن این نمایش غربی‌ها به شدت تحت تاثیر ظرفیت و قدرت مانور پذیری این جنگنده قرار گرفته بودند ولی همچنان متوجه دود زیادی که از موتور کیلمو این جنگنده خارج می‌شد نیز بودند که این خود یک ضعف محسوب می‌شد فدراسیون دانشمندان آمریکا ادعا کردند که میگ۲۹ در درگیری‌های نزدیک(۵ مایل)هوایی از جنگنده اف-۱۵ برتر است به علت مانور پذیری بالا و میدان دید خلبان، ولی اف-۱۵ در درگیری‌های دور بهتر عمل می‌کند به دلیل داشتن سیستم‌های آیونیک بهتری که دارد.

میگ ۲۹‌های نیروی هوایی آلمان در تمرین DACT به همراه اسکادران ۵۱۰ [[نیروی هوایی آمریکا]] شرکت کردند که از جنگنده اف -۱۶ استفاده می‌کردند در پایان کار خلبانان اف-۱۶ اعلام کردند که میگ ۲۹ از اف-۱۶ برتر است به علت موتور‌های قدرتمند تر و بهره گیری از موشک ویمپل و همچنین میدان دید بهتر برای خلبان.

این جنگنده درحال انجام عملیات اولین بار در سال ۱۹۸۰ در جنگ ایران و عراق دیده شد. همچنین در جنگ شوروی علیه افغانستان یک فروند میگ ۲۹ شوروی سوخوی-۲۰ افغانستان را منهدم کرد.

در دهه گذشته این جنگنده در دستان خلبان عراقی در جنگ خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفت که سرانجام ۵ میگ ۲۹ که ۴ فروند آنها به وسیله اف-۱۵ و ۱ فروند دیگر به وسیله اف-۱۶ منهدم شد با وجود برتری این هواپیما نسبت به هواپیماهای آمریکایی تمرینات نامناسب خلبانان، دفاع‌های ضد هوایی پشتیبان هواپیماهای آمریکایی , و کمبود لوازم یدکی از جمله عوامل عدم موفقیت بودند. پس از آن ۸ فروند میگ ۲۹ به ایران گریختند که هنوز در ایران در حال خدمت هستند اکثر هواپیماهای باقیمانده در حالی که از ضعف تعمیرات و کمبود قطعه رنج می‌بردند یا در حال فرار به ایران بودند منهدم شدند.

یک میگ ۲۹ متعلق به کوبا در سال ۱۹۹۶ دو فروند هواپیمای سسنا-۳۳۷ غیر مسلح را منهدم کرد پس از آن که این دو هواپیما به سکل غیر قانونی به حریم کوبا وارد شده بودند

گزارشات حاکی از آن است که در سال ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ یک فروند سوخوی-۲۷ متعلق به ارتش روسیه ۵ فروند میگ ۲۹ ایریتریایی را که توسط خلبانان اوکراینی پرواز می‌کردند منهدم کرد.


[ویرایش] نمونه‌های مختلف هواپیمای میگ ۲۹
MiG-۲۹ Fulcrum-A اولین نمونه ساخته شده از این هواپیما که در سال۱۹۸۲ وارد خدمت شد.

MiG-۲۹B-۱۲ Fulcrum-A نمونه اصلاح شده صادراتی برای ملت‌های عضو پیمان ورشوکه فاقد امکانات لازم برای حمل تسلیحات اتمی است و دارای رادار اصلاح شده برای افزایش قابلیت‌های آن و سیستم (ECM) برای مقابله با جنگ الکترونیک و سیستم (IFF) برای شناسایی دوست از دشمن (Identification Friend or Foe) است. هواپیماهای میگ۲۹ ایران از این نوع هستند.

MiG-۲۹UB-۱۲ Fulcrum-B نمونه آموزشی دو سرنشیبه که فاقد رادار و توپ GSh-۳۰است.

MiG-۲۹S این نمونه تا حد بسیار زیادی مشابه به نمونهMiG-۲۹B-۱۲ "Fulcrum-A است با تفاوت‌هایی که شامل تقویت سیستم کنترل پرواز و اضافه کردن چهار کامپیوتر جدید که باعث تقویت ثبات پروازی و کنترل پذیری بهتر می‌شود امکان شلیک در حال سوخت گیری و همچنین تقویت توپ GSH-۱۰ به این مدل اضافه شده‌است.

MiG-۲۹S-۱۳ Fulcrum-C مشابه مدل قبلی با این تفاوت که دماغه هواپیما تا حدی بزرگ تر است و ظرفیت سوخت گیری بالاتری دارد. MiG-۲۹SM "Fulcrum-C مشابه مدل قبلی با توانایی حمل موشک‌های هوا به زمین و بمب‌های تلویزیونی و لیزری.

MiG-۲۹K "Fulcrum-D نمونه ساخته شده برای نیروی دریایی که به تجهیزاتی از قبیل بال‌های تا شونده و دنده‌های آرستور است که در اصل برای استفاده در ناو هواپیمابر آدمیرال کوزنشوف ولی طرح این هواپیما بر اثر مشکلات مالی لغو شد.

MiG-۲۹M / MiG-۳۳ "Fulcrum

هواپیما پیشرفته چند منظوره با تغییرات اساسی در چارچوب بدنه و مکانیک پرواز که از موتور پرقدرت RD-۳۳ استفاده می‌کند.

MiG-۲۹UBM

مدل دو سرنشینه آموزشی که هرگز ساخته شد.

MiG-۲۹SMT این نمونه در حقیقت همان نمونه بهینه سازی میگ۲۹ اس است که در آن قطعات قدیمی هواپیما با قطعات نرم افزاری و سخت پیشرفته تر میگ۲۹ ام یا همان میگ۳۳ جایگزین شده‌اند. با افزودن به حجم مخازن داخلی این هواپیما بدون استفاده از مخازن خارجی تا برد ۲۱۰۰ کیلومتر قادر به انجام ماموریت است. کابین این هواپیما دارای دو نمایشگر بزرگ مسطح کریستال مایع LCD تمام رنگی و دو نمایشگر مسطح تک رنگ کوچک بهینه سازی شده و رادار بهینه سازی شده N۰۱۹MP است که به برد و قابلیتهای هوا به زمین آن می‌افزاید. این نمونه همچنین ازموتور توربوفن کلیموف (RD-۴۳ turbofans) استفاده می‌کند. میزان حمل مهمات در این مدل۴۵۰۰ کیلو گرم است که نسبت به مدل قبلی۵۰۰ کیلو گرم پیشرفت داشته‌است. این نمونه استفاده میشود استفاده کند. کشور روسیه , یمن ,ایران و سوریه کشورهایی هستند که از این نمونه استفاده می کنند